اسرائیل ابراز نگرانی می‌کند که ممکن است مذاکرات وین به توافق سریعی با جمهوری اسلامی ایران منتهی نشود و این امر به‌ باور تل‌آویو می‌تواند فرصت غیرقابل جایگزینی برای تهران به‌منظور ادامه غنی‌سازی اورانیوم و رسیدن به هدف اصلی رژیم ایران یعنی تولید «بمب هسته‌ای» محسوب شود.

به دنبال از سرگیری مذاکرات در وین، نهادهای امنیتی و نظامی اسرائیل با همراهی رهبری سیاسی، بررسی سناریوهای مختلف در مورد نتایج مذاکرات و پیامدهای احتمالی عدم دستیابی به توافق بر سر برنامه هسته‌ای ایران را آغاز کرده‌اند.

در نخستین گام‌های اعلام‌شده به‌منظور آماده‌سازی برای اتخاذ اقدامات لازم در صورت شکست مذاکرات، ارتش اسرائیل آماده‌سازی خود را برای حمله نظامی که عمدتا تاسیسات هسته‌ای ایران را هدف قرار می‌دهد، آغاز کرده است. در عین حال، ارتش اسرائیل علاوه بر اعلام حالت آماده‌باش در شمال کشور، به ویژه در مناطق هم‌مرز با لبنان، واحدهای نظامی را در این منطقه مستقر کرده است. این در حالی است که بر اساس برآوردها، پاسخ ایران به هرگونه حمله، ممکن است از طریق حزب‌الله در لبنان و همچنین سوریه و نوار غزه در جنوب باشد.

تاخیر در رسیدن به توافق به نفع ایران است

ارزیابی‌های امنیتی اسرائیل نشان می‌دهد که تاخیر بازگشت به برجام به نفع ایران است و این کشور با وقت‌کشی سعی دارد از این فرصت برای بهبود شرایط به‌منظور ادامه مذاکرات و ادامه غنی‌سازی اورانیوم به سطوح بالا، بهره‌برداری کند. به گفته یک مقام امنیتی اسرائیل، مقامات جمهوری اسلامی ایران با بهانه‌جویی و به درازا کشاندن مذاکرات می‌کوشند گفتگوهای وین را بدون این‌که در آینده نزدیک به پیشرفت چشمگیری برسد، ادامه دهند.

ترس اسرائیل تنها در به تاخیر افتادن یا عدم دستیابی به توافق نیست، بلکه این است که ایالات‌متحده اقداماتی را برای لغو تحریم‌ها علیه تهران انجام دهد. بر این اساس، اسرائیلی‌ها خواسته‌های متعددی از نشست وین و به‌ویژه واشینگتن مبنی بر عدم لغو تحریم‌ها علیه ایران مطرح کردند، زیرا چنین تصمیمی «قبل از امضای یک توافق جدید، حتی اگر بخشی از تحریم‌ها باشد، یک تصمیم بزرگ خواهد بود. اشتباهی که دولت ایران از آن به نفع خود بهره‌برداری می‌کند.»

درواقع، تصمیم‌گیرندگان در تل‌آویو این واقعیت را پذیرفته‌اند که واشینگتن مصمم به بازگشت به توافقی با ایران است که ازنظر ماهیت تفاوت چندانی با توافق قبلی ندارد.

هرچند اختلاف‌نظرهایی بین مقامات اسرائیل در قبال این توافق وجود دارد، اما تصمیم‌گیرندگان در نهادهای سیاسی و نظامی اصرار دارند که هرگونه توافقی که با خواسته‌های اسرائیل مطابقت نداشته باشد و تصمیم‌گیری‌ها و پیامدهای آن بر اسرائیل و امنیت آن تهدیدی تلقی شود، تل‌آویو حق اقدام علیه ایران را برای خود محفوظ خواهد داشت. حتی اگر برای اسرائیل روشن شود که تهران از تلاش‌های خود منصرف نشده و به دنبال دستیابی به بمب هسته‌ای است، اسرائیل هیچ اقدام نظامی را به تعویق نخواهد انداخت و از اتخاذ هیچ تصمیمی دریغ نخواهد کرد.

خواسته دیگر اسرائیل در نشست وین از دولت آمریکا این است که در تلاش برای انجام اقدامات لازم به‌منظور تضمین امضای توافق‌نامه در اسرع وقت باشد، «زیرا این امر نه‌تنها به نفع اسرائیل است، بلکه برای تامین ثبات و امنیت در سراسر منطقه نیز نقش حیاتی دارد».

اسرائیل این پیشنهاد را چنین توجیه می‌کند که انعقاد سریع توافق‌نامه به ایران فرصت نمی‌دهد تا درصدد جمع‌آوری اطلاعات برای غنی‌سازی اورانیوم و کارهای اضافی مرتبط با برنامه هسته‌ای شود، به‌ویژه این‌که تهران به تصمیم خود برای جلوگیری از کار ناظران همچنان ادامه می‌دهد.

ادامه تلاش‌ها برای آماده‌سازی ارتش اسرائیل

اظهارات مکرر از سوی مقامات مختلف سیاسی، نظامی و امنیتی اسرائیل مبنی بر این‌که ارتش اسرائیل برای حمله به ایران در صورت عدم دستیابی به توافق، آمادگی دارد، نهادهای نظامی اسرائیل را در وضعیت اضطراری گسترده قرار داده و بخش‌های مختلف هوایی، زمینی و دریایی را به افزایش تمرینات نظامی واداشته است، درحالی‌که واحدهای اطلاعاتی تلاش‌های خود را برای جمع‌آوری اطلاعات لازم به‌منظور فراهم کردن زمینه این حمله متمرکز کرده‌اند.

برخلاف صحبت درباره آمادگی ارتش، مسئولان دستگاه‌های امنیتی خاطرنشان می‌کنند که «عدم دستیابی به توافق و به‌تعویق انداختن یا ادامه گفتگو، به اسرائیل فرصت می‌دهد تا از این زمان برای تکمیل تدارکات تهاجمی خود علیه ایران استفاده کند».

رویکرد آمریکا، ایران را به یک تهدید واقعی تبدیل کرده است

اسرائیلی‌ها تحقیقات و ارزیابی‌ از روند مذاکرات و انتظارات خود از نتایج آن را که پیش از شروع مذاکرات آغاز کرده بودند همچنان ادامه می‌دهند و تنها اختلاف آن‌ها بر سر بازه زمانی برای دستیابی ایران به بمب هسته‌ای است. درحالی‌که مسئولان امنیتی و نظامی در سازمان اطلاعات و امنیت داخلی اسرائیل بر این باورند که ایران به دستیابی به بمب هسته‌ای نزدیک است، مقامات سازمان اطلاعات و عملیات ویژه خاطرنشان می‌کنند که ایران نسبت به هر زمان دیگری به دستیابی به بمب هسته‌ای نزدیک‌تر شده است.

سازمان اطلاعات و امنیت داخلی اسرائیل در گزارشی دراین‌باره اظهار داشت: «اگر تهران بخواهد و هیچ نیروی خارجی برای توقف آن وجود نداشته باشد، می‌تواند در عرض چند هفته اورانیوم غنی‌شده کافی در سطح بالا برای ساخت یک بمب را فراهم کند.» این تحول از دیدگاه اسرائیل یک رخداد مهم و چالش‌برانگیز است، زیرا اگر ایران واقعا به مواد هسته‌ای کافی برای ساخت بمب دست پیدا کند، می‌تواند خود را تا حدودی به آستانه هسته‌ای شدن برساند.

بر اساس این گزارش، رویکرد آمریکا اندکی متفاوت است، به این معنی که اگر ایران قادر به پیشرفت در برنامه هسته‌ای مانند تولید بمب و موفقیت در ساخت موشک‌های حامل بمب باشد، آنگاه می‌تواند به یک تهدید واقعی تبدیل شود. بااین‌حال، مقامات سازمان اطلاعات اسرائیل اذعان می‌کنند که قدرت تهاجمی ایران در سال‌های اخیر به‌ویژه پس از امضای برجام در سال ۲۰۱۵، کاهش‌یافته است.

مقامات اسرائیل این واقعیت را می‌پذیرند درحالی‌که توافق هسته‌ای با قدرت‌های بزرگ در حال اجرا بود، برای اسرائیل دشوار بود که به‌تنهایی دست به حمله علیه ایران بزند. بنابراین، در آن زمان تصمیم براین شد تا اسرائیل توانایی‌های امنیتی و نظامی خود را در مواردی که مستلزم اقدام فوری بود، همچون آمادگی برای رویارویی با حزب‌الله و حملات نظامی در سوریه و نقاط دیگر، اختصاص دهد.

در همین حال، یک گزارش دیگر اسرائیلی می‌افزاید که «به دنبال تغییر سیاست آمریکا با ورود دولت بایدن به کاخ سفید و لغو تحریم‌های ایران، تل‌آویو متوجه شد که آمادگی و طرح نظامی رضایت‌بخشی برای حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران ندارد». همین امر باعث شد نفتالی بنت، نخست‌وزیر اسرائیل و وزیر امنیت این کشور، به بنی‌گانتز، وزیر دفاع اسرائیل دستور دهند برای حمله به ایران آماده شود. علاوه بر این‌که دولت اسرائیل برای تقویت نیروی هوایی بودجه ویژه‌ای اختصاص داده است.

پیام نفتالی بنت به جامعه جهانی

از سوی دیگر، نفتالی بنت، نخست‌وزیر اسرائیل با ارسال پیامی به جامعه جهانی از قدرت‌های بزرگ خواست که تسلیم خواسته‌های ایرانیان نشوند و توافقی را امضا نکنند که به تهران اجازه می‌دهد به هدفش برای لغو تحریم‌ها بدون دادن هیچ امتیازی دست یابد. در این میان، آویگدور لیبرمن، وزیر دارایی اسرائیل «امیدوار است که کشورهای قدرتمند از منافع کل جهان آزاد دفاع کنند و اجازه ندهند رژیم جمهوری اسلامی ایران در موضوع هسته‌ای از مسیری یک‌جانبه پیشروی کنند، زیرا در غیر این‌صورت اسرائيل برای اتخاذ هرگونه اقدامی آزادی عمل خواهد داشت.»